Vallalar Sarnaqäwi: Jiwañar atipt’ir jaqin sarnaqäwipa.
sasaw sapxi¿Kunatsa Vallalar chachan sarnaqäwip ullart’añasa? Jiwañar atipt’ir jaqin chiqpach sarnaqäwipa. Chiqpach cientificoxa jaqina jan jiwata jakañapataki thaki jikxatatayna. Khititï jaqin janchipar jan jiwir cuerpor tukuyir ciencia jikxatkäna uka. Khititix jaqin janchiparux mä yatiñan janchipar tukuyki ukawa. Khititï jan jiwañan jakañasatak thak siskistu. Khititï Diosan natural cheqap uñjkäna ukat kunas Diosan jan jiwir uñnaqapa ukat kawkhansa Jupajj utji uk yatiyäna. Khititï taqi kʼari yatichäwinak apanukuwayki ukat yatiñasampi taqi kun jisktʼasirïki ukat chiqpach yatiñanak jikxatkäna.
sasaw sapxiChiqpach cientifico suti: Ramalingam Munat jaqinakax jupar jawsapki uka suti: Vallalar. Yurïwi mara: 1823 mara janchix qhana janchir tukuyata: 1874 Yurïwi chiqa: India, Chidambaram, Marudur. Uñt’ayawi: Jaqix Diosan estadoparuw purirakispa ukat janiw jiwañapakiti, ukat uka estado ukaruw puriraki. India markanx Tamil Nadu markanx Marudhur sutimp uñt’atawa, Chidambaram markat pä tunk kilómetros ukch’a anqax tuqin jikxatasi, Ramalingam alias Vallalar jupax domingo 5 uru aka llumpaqa phaxsit 1823 maran 17:54 jayp’u pacharuw yuriwayi.
Vallalar tatapax Ramaiah satänwa, mamapax Chinnammai satänwa. Ramaiah tatax Marudhur markan contadorapänwa ukat wawanakar yatichir yatichirirakïnwa. Chinnammai mamax uta uñjäna ukat wawanakapar uywarakïna. Vallalar chachan Ramaiah tatapax yurïwipat suxta phaxsinw jiwxäna. Chinnammai mamax wawanakapan yatiqañapataki ukhamarak jutïr pachap amuyt’asax Chennai, India markaruw saräna. Vallalar jilïr jilapax Sabapathy jupax Kanchipuram markankir Sabapathy yatichirimpiw yatxatäna. Jupax discurso épico ukan yatxatat jaqiruw tuküna. Discursonakar sarasajj jikjjataskäna uka qollqempiw familiapar yanaptʼäna. Sabapathi jupa pachpaw Ramalingam sullka jilapar yatichäna. Qhipharux jupax yatiqir yatichirimp yatiqañapatakiw khitäna, Kanchipuram yatichiri Sabapathi.
Ramalingam, jupax Chennai markar kutt’awayxänwa, jupax Kandasamy templo ukarux walja kutiw saratayna. Jupax Kandakottam markan Murugan Tatitur yupaychasax wali kusisitaw jikxatasïna. Jupax jisk’atpachaw Tatitut q’uchunak q’uchutayna ukat q’uchutayna. Ramalingam jupax janiw yatiqañ utar sarkänti, janirakiw utapans qhiparkänti, jupax Sabapathi jilïr jilapampiw tuqinuqäna. Ukampis Ramalingam jilatajj janiw jilïr jilapar istʼkänti. Ukatwa Sabapathix Papathi Ammal warmiparux Ramalingam markar manq’añanak jan churañapatak wali ch’amampiw mayïna. Ramalingam, munat jilïr jilapan mayitapar iyaw säna, ukat utan qhiparañ ukat yatxatañ arsuwayi. Ramalingam jupax uta pata utaruw qhiparäna. Manqʼañ horasanakat sipansa, yaqha horasanakanwa cuartopan qheparäna ukat Diosar yupaychañatakis wal chʼamachasirïna. Mä urojja, perqa patjjankir espejot uñkatasaw wali kusisita qʼochunak qʼochupjjäna, Diosajj jupar uñstkaspa ukham amuyasa.
Jilïr jilapax Sabapathi satawa, jupax nayrax mitología tuqit arst’äwinak arst’irïna, jupax janiw k’umaräñ laykux iyaw satayna uka arst’äwirux sarañjamäkänti. Ukatwa Ramalingam sullka jilaparux kawkhantï arstʼäwix utjañapäkäna uka chiqar sarañapatak mayïna, ukat mä qhawqha qʼuchunak qʼuchuñapataki, ukhamat jan jutañ pueditapat phuqañataki. Ukarjamaxa, Ramalingam jupax ukaruw saratayna. Uka urux walja jaqinakaw Sabapathi jupan arst’äwip ist’añatak tantachasipxäna. Ramalingam jupax mä qawqha q’uchunak q’uchutayna kunjamtix jilïr jilapax siskän ukhama. Uka qhipatxa, ukan tantacht’at jaqinakax jaya pachaw ajay tuqit arst’añapatak arsupxäna. Ukatwa Ramalingam chachajj iyaw sarakïna. Uka arstʼäwejj wali jaypʼuruw apasïna. Taqinipuniw muspharapxäna ukat wali askit uñjapxäna. Ukaw nayrïr arstʼäwipäna. Uka tiemponjja, llätunka maranïjjänwa.
Ramalingam jupax tunka payan maraniw Thiruvottriyur markan yupaychañ qalltawayi. Jupax sapa uruw Thiruvottriyur markarux kawkhantï jakaskäna uka paqallq phuch’u chiqat kayuk sarirïna. Waljaninakan arsutaparjamax Ramalingam jupax pä tunk paqallqun maraniw jaqichasiñatak iyaw satayna. Jupax Unnamulai kullakapan Thanakodi phuchhapampiw jaqichasïna. Chachasa warmisa janiw familian jakäwipan chikañchapkänti, Diosat lupʼiñampiw chʼamachasipxäna. Thanakodi warmipan iyawsatapampixa, jaqichasiñax mä urukiw tukuyata. Warmipan iyawsatapampixa, Vallalar jupax jan jiwañar puriñatakikiw ch’amachasiskaki. Ramalingam chachajj yatiñampiw cheqpach Diosar uñtʼañ munäna. Ukatwa, 1858 maranxa, Chennai markat sarxasax walja templonakaruw saräna, ukat Chidambaram sat markaruw purirakïna. Chidambaram markan Vallalar ukar uñjasax Karunguzhi sat markan apnaqiripax Thiruvengadam sutini, jupax markapan ukat utapan qhiparañapatak jutañapatakiw mayi. Munasiñapampix chint’ata, Vallalar jupax llätunk maraw Thiruvengadam residencia ukan qhiparäna.
sasaw sapxiChiqpach Diosax p’iqisan p’iqin jikxatasi, mä jisk’a átomo ukhama. Uka Diosan qhanapajja, mä waranqa waranqa waranqa intin qhantʼatapampi kikiparakiwa. Ukatwa, sapürunjam jaqinakax Diosar amuyapxañapataki, khititix jiwasanak taypin qhanäki ukax, Vallalar jupax anqan mä lampara uchatayna, ukat qhanar uñtat jach’añchatayna. Jupax Sathya Dharmachalai jak’an mä qhana templo lurañ qalltawayi, 1871. Jupax uka templorux sutimp uñt’ayawayi, ukax niya suxta phaxsit tukuyata, ‘Consejo de Sabiduría’. Jupax Vadalur sat markan mä templo luratayna, Diosatakix qhana ukham jakasiriwa, p’iqisan jach’a yatiñanakaparjama. Chiqpach Diosax p’iqisan yatiñawa, ukat jan amuyt’ir jaqinakatakix aka uraqin mä templo luratayna, uka templon mä lampara qhant’ayatayna, ukat uka lamparax Diosäkaspas ukham amuyapxam ukat yupaychapxam sasaw säna. Kunapachatï amuyunakasar ukham chuym churañäni ukhajja, pʼeqesan yatiñ munir Diosaruw uñjtanjja.
1873 maran 10 urunak saraqkipan achuqa phaxsit 20 urunak saraqatarux martes alwax llätunk jayp’u pacharuw Siddhi Valakam sat edificio nayraqatan mä banderamp apxaruyäna, ukax Mettukuppam markankiwa, ukatx mä jach’a yatichäwiw arst’äna tantachasiri jaqinakaru. Uka yatichäwejj ‘jachʼa yatichäwi’ satawa. Aka yatichäwix jaqirux sapürunjam kusisit sarnaqañapatakiw irpi. Jaqin utjki uka walja jisktʼanakaruw qhanañchi. Uka yatichäwix kʼari yatichäwinakas pʼakintañatakiwa. Chiqpach thakix naturaleza tuqit chiqa yatichäwinak uñt’aña ukat uñt’añaw sasaw saraki. Janiw ukakïkiti. Pachpa Vallalar jupax walja jiskt’awinak jiskt’asiwayi, ukanakx janiw amuyt’apkti ukat jaysawayxiwa. Uka jiskt’awinakax akanakawa:.
¿Kunas Diosaxa? ¿Kawkins Diosajj jikjjatasi? ¿Diosax mayakïpachati jan ukax waljanicha? ¿Kunatsa Diosar yupaychañasa? Jiwasatï Diosar jan yupaychañäni ukhajja, ¿kunas pasani? ¿Alajjpacha satäkis ukajj utjpachati? ¿Kunjamsa Diosar yupaychañasa? ¿Diosax mayakïpachati jan ukax waljanicha? ¿Diosax amparanakanïpachati, kayunakanïpachati? ¿Dios layku kuns lursna? ¿Kunas Diosar jikjjatañajj wali faciläspa? ¿Kawkhansa Diosajj naturalezajj utji? ¿Kawkïr uñnaqas jan jiwir uñnaqaxa? ¿Kunjamsa yatiñanakas chiqpach yatiñar tukuysna? ¿Kunjamsa jisktʼanak jisktʼsna ukat qhanañchäwinak jikjjatsna? ¿Kunas chiqa yatichäwinak imtʼistu? ¿Jan trabajkasajj Diosat kuns katoqsna? ¿Chiqa Diosar uñtʼañatakix religionax walikïskiti?
Jutïr lurawix bandera jach’anchayañ tukuyatatx, Karthigai tamil phaxsinx, jach’a phunchhäw urux qhana amtañ urux, jupax deepa lamparax sapa kutiw cuartopan nakhantäna ukat nayraqatar uchatäna uka jach’a utaxa. 1874 maran tailandés phaxsin 19 urunak saraqatarux, mä arunx enero phaxsinx Poosam warawaran urupax astronomía india ukan uñt’atawa, Vallalar jupax taqiniruw bendicïna. Vallalarux chika arumaw mansión ukan cuartopar mantawayxäna. Kunjamtï jupax munkän ukhamarjamaw wali wakiskir arkirinakapax Kalpattu Aiya ukat Thozhuvur Velayudham jupanakax jist’antat cuarto punku anqäxat jist’antapxäna.
Uka urut aksarux Vallalar ukax janiw jañchin nayranakasar mä uñnaqarjam uñstkiti, jan ukasti yatiñanak uñstayañatakix mä divina qhanaw uñstawayi. Niyakejjay jañchin nayranakasajj jan yatiñan janchipar uñjañ chʼamanïchejja, janiw Tatitusarojj uñjkaspati, jupajj sapüru ukat taqe cheqanwa utji. Niyakixay yatiñan janchipax jaqin nayranakapamp uñjkañ espectro ukan longitud de ondapat sipan jukʼampïchixa, nayranakasax janiw uñjkaspati. Vallalar, kunjamtï yatkäna ukhama, nayraqatax jaqi janchiparux q’uma janchiruw tukuyäna, ukatx Om sata sonido janchiruw tukuyäna, ukatx wiñay yatiñan janchiparuw tukuyäna, ukat jupax jiwasamp chikäskapuniwa ukat khuyapayasiñap churaraki.
sasaw sapxi