valalar kingunittinni: kingunittinni angutiup saalaqalauqtuup tuqunirmik.
summat uqalimaariaqaqpita valalaup kingunittinni qanuiliuqattaqsimaninginnik? Sulijuq qanuiliurutauqattaqsimajuq angutimut saalaqalauqtumut tuqunirmik. Killisiniaqtillarik qaujilauqtuq qanuq inuk inuujunnarmangaaq tuqunngilluni. Tainna qaujilauqtuq killisiniarnirmik timinganik tuqujunnangittumik timiruqtittijumik. Tainna inuk timinganik qaujimaniuliqtittilauqtuq. Tainna uqaujjilauqtuq uvattinnik inuusiqarunnaqulluta tuqunngilluta. Tainna qaujilauqtuq sulininganik guutiup ammalu uqautillunitigut kisuummangaaq tuqujunnangittuq guuti ammalu namiimmangaaq. Tainna piiqsilauqtuq uppirijaujulimaanik ammalu apiqsuqtuni kisulimaanik qaujimanittinnik ammalu qaujimanillattaamik tikiutilluni.
sulijuq killisiniaqtiup atinga: ramalinggam atinga nagligijanginnut taijauvaktuq: valala. Arraagunga inuuvigilauqtanga: 1823 arraagunga timiup qaumamut timimut asijjiqtauningata: 1874 inuuvigilauqtanga: intia, sitampuram, marutu. Pijariiqsiniq: tainna qaujilauqtuq inuk tikiutijunnarmat guutiup qanuilinganinganut tuqunngillunilu, ammalu tikiutilluni taimaittumut. Intiami, tamil natuumi, nunaliralaami taijaujumi maruutu, iniqaqtumi 20 kilaamitunik uannangani nunalipaujangata sitamaram, ramalingam asiagut valalar inuulauqpuq naattiingujami, utupiri 5, 1823, 5:54 unnuksakkut.
valalar ataatangata atinga ramaia, anaanangatalu atinga sinamai. Ataata ramaija kiinaujalirijiulauqtuq maarutumi ammalu ilisaijiulluni surusirnik ilinniaqtittivaktuni. Anaananga sinamai iglumik kamagijaqalauqtuq ammalu qiturngaminik piruqsailluni. Valalaap ataatanga ramaija inuujunniilauqpuq taqqingani 6-mi inuulauqtillugu. Anaananga sinamai, isumagillugit ilinniarningit ammalu sivuniksangit qiturngangita, sinamai, intiamuulauqtuq. Valalar angijua sapapati ilinnialauqtuq ilisaijirjuap sapapatiup ataani kangiqhlinirmiutaup. Taimanna uqallagunnaqsilauqtuq. Kiinaujanik kiinaujaliurutigivalauqtangit uqallagiaqtuqtuni atulauqtangit ilaminut ikajurumallunigit. Sapapati nangminiq ilinniaqtittilauqtuq nukaminik ramalingammik. Kinguniagut, ilinniariaqtittilauqpuq ilisaijiup ataani ilinniaqatigilauqtangata, kangiqhlinirmi ilisaijirjuaq sapapati.
ramalinggam, utilauqtuq sanikiluarmut, pulaariagajulauqtuq kantasami tuksiarvinganut. Quviasulauqtuq tuksiariaksaq maut muruuganmut kantakutami. Titiraqattalauqtuq inngiqattaqhlunilu inngiusirnik ataniup miksaanut makkuktuulluni. Ramalinggam, ilinniariaqattalaunngittuq angirraminiilaunngittuq, nukanganut sapapatimut nuqqaqtitaulauqpuq. Kisianili ramalinggam naalalaunngilaq angijuanik. Taimaimmat, sapapati sanngijukkut tilisilauqpuq nuliaminik papati amalmik nuqqaqullugu niritittinirmik ramalingammut. Ramalinggam, angiqatiqaqhluni nagligijangata angijuata tuksirautinganik, suliniralauqpuq angirraminiinniarniraqhluni ilinniarniarniraqhlunilu. Ramalinggam qulaani iglurusirmi tujurmilauqtuq. Nirinnautillugu kisiani, iglurusirmiinginnaqattalauqtuq asiagut ammalu tuksiarnikkut guutimut piliriqatauttialauqtuq. Ulluq atausiq, tarraqtuutimi akinnarmi, quviasulauqpuq inngiqtunilu inngiusirnik, uppirusuktuni guuti saqqijaalaurmat taassumunga.
angijua, sapapati, uqallaktiuvalauqtuq unikkaaqtuanik, upagutijunnalaunngilaq uqallaktiuniaqtumut angirutigisimajanganut qanuinngittiannginninganut. Taimali apirilauqpuq nukanganik ramalingammik taikunngaqullugu uqallanniuniaqtumut inngiqullugulu inngiusirnik qaijunnalaunnginninganut. Taimaimmat, ramalinggam taikunngalauqpuq. Taissumani ullumi, amisualuit inuit katinngalauqput tusaajaqtuqtutik sapapatiup uqallangnirilauqtanganik. Ramalingam inngilauqpuq angijuata uqautilaurmagu. Kinguniagut, inuit taikani katisimajut akunikallak aksurulaurmata tarniqaqtumik uqallaqujillutik. Taimali ramalinggam angiqatiqalaurmijuq. Uqallangniujuq unnuakkut kajusilauqtuq. Kikkulimaat quaqsaalauqput quviagijaqaqhlutiglu. Taanna sivulliqpaami uqallagilauqtanga. Taiksumani 9-nik ukiuqalauqtuq.
ramaling tuksiarniqalilauqsimajuq ukiuqaqhluni 12-nik tiuruvuturiumi. Pisuqattalauqsimajuq tiruvuturiurmut qautamaat 7-nik imaqautiqaqtumik nunagilauqtaminik. Malikhlugu amisut ajauqtuiningit, ramaling angilauqpuq katititaunirmik ukiuqaliqtillugu 27-nik. Nuliaqalauqtuq najanganik unamulai paninganik, tanakutimik. Tamakkiik uinga nuliangalu ilaulaunngilat ilagiit inuusinginnut amma isumagijaqalauqput guutimik. Angiqtausimalluni nulianganut tanakutimut, katititausimaningit pijariiqtauvut ulluq atausiq aniguqtillugu. Angiqtausimalluni nulianganut, valala kajusitittivuq pinasuarnirijaminik tuqujunnailinirmik. Ramalinggam qaujimajumalaurmat sulijumik guutimik qaujimanikkut. Taimaimmat, 1858-mi, taikanngat sanikiluarmit aullalauqpuq pulaariaqhlunilu amisunut tuksiarvingnut tikiutillunilu nunalipaujarmut taijaujumut sitamparam. Takullugu valalar taikani sitamparammi, aulattijiujuq nunaliujumi taijaujumi karungusi, atiqaqtuq tiruvingatam, tuksiralauqpuq qaiqullugu tujurmiqullugulu nunalinganut amma iglunganut. Nalligijanganut tunngaviqaqhluni, valala tiruvingatam iglunganiilauqpuq arraagunut 9-nut.
guutillattaaq iniqaqtuq isumattinni niaquttinni, mikijukuluk aatum. Qaumaninga taiksuma guutiup ajjigimmagu qaumaningata pilian siqiniup. Taimaimmat, inutuinnait tukisiumaqullugit guutimik qaumajumik iluttinni, valala qaummaqqutimik silataanut ilisilauqpuq quviagilluniuk qaumaup aaqqiksimaninganik. Pigialauqsimajuq sananirmik tuksiarvingmik qaumajumik qanigijaani satia tarmasalai arraagumi 1871. atiliulauqsimajuq tuksiarvingmik, pijariiqtaulauqsimajuq taqqit 6-ngutillugit, 'silatuniup katimajingit'. Tuksiarviliulauqtuq nunaliujumi taijaujumi vatalu guutimut qaumajumik qaujimaniqaqtumik isumattinni. Guutillarik qaujimaniuvuq niaquttinni, taikkunungalu tukisijunnangittunut, tuksiarviliulauqpuq nunami, ikittilluni qaummaqqutimik taikani tuksiarvingmi, uqautillunigillu isumagiqullugit tainna qaummaqquti guutiunirarlugu tuksiaqullugulu. Taimanna isumagijavut turaangatillugit, qaujiqattaratta guutimik qaujimaniqaqtumik niaquttinni.
naggajjaumi ullaakkut 8-muaqtillugu, saimmatimik qummuaktittilauqpuq iglurjuap saangani taijaujuq siti valakam mitukup nunalinganni amma akuniujumi tuksiarniujumi uqallalauqpuq katinngajunut inungnut. Tainna tuksiarniujuq taijaujuq 'angijummaringmik ilinniaqtittiniq' Taanna tuksiarniq tukimuaktittivuq inungmik quviasuinnaqullugu. Kiujjutiujuq amisunut apiqqutinut saqqipalliajunut. Tuksiarniq pijjutiqaqtuq siqumittinirmik uppirijattinnik. Uqarmat sulijuq qaujimaniq ammalu qaujimaniq sulijumik nunaup taimainninganut. Taannatuunngittuq. Valala namminiq apiqsuqattaqsimammat amisunik isumagilauqsimanngitattinnik kiusimallunilu. Taakkua apiqqutiit imailingajut:.
kisuuva guuti? Namiippa guuti? Guuti atausiuva uvvaluunniit amisuuva? Summat tuksiariaqaqpita guutimik? Qanuilinganiaqpalli tuksianngikkutta guutimik? Taimaittuqtaqaqpaa qilammiuniraqtaujumik? Qanuq tuksiariaqaqpita guutimik? Guuti atausiuva uvvaluunniit amisuuva? Guuti aggaqaqpaa isigaqaqpaalu? Qanuiliurunnaqpitaa guutimut? Qanuq pijariakinniqpaanguva nanisinasuarluni guutimik? Namiippa guuti nunami? Naliak tatatirialik tuqujunnangittuq tatatirialik? Qanuq qaujimanivut sulijumik qaujimaniulirunnaqpitigut? Qanuq apiqsuqattaqpisi kiujauqattaqpisilu? Kisu ijiqsisimava sulijumik uvattinnik? Kisutuinnarmik pijunnaqpitaa guutimik iqqanaijanngilluta? Uppirniq atuutiqaqpaa qaujimanirmik sulijumik guutimik?
kingullirmi qanuiliurniulauqtuq saimmati qummuaktitaulauqtillugu, tamiul taqqingani kaatigai, quviasuutiqarniup ullungani quviasuutiqaqtillugit qaumamik, tigusilauqpuq tipa qaummaqqutimik ikumainnaqtumik iglurusirmini ilisillunilu saanganut Iglurjuaq. Ullungani 19-ngani taqqingata tai arraagungani 1874, jaannuarimi, ullungani pusam siqiniup uqausiusimajuq inuanut siqinirmi, valala quviasuktittilauqpuq kikkulimaanik. Valalar isilauqtuq illurusirmut unnuakkut qitiani. Pijumajanga maliktugu, pimmariujut ilinniaqtingit, kalpattu aija ammalu tuujuvu vilaiutam, matusilauqput matusimajumik iglurusirmik silataani.
taimanngani ullumi, valala saqqijaalaunngilaq timikkut ijittinnut, kisianili guutiup qaumanirisimajanga saqqitauninganut qaujimaniujuq. Timikkut ijivut sannginiqanngimmata takujunnarnirmik timinganik qaujimaniup, takujunnanngilat atanittinnik, taimainginnaujaqtumik namituinnarlu. Taimali qaujimaniujuq ungataaniimmat takuksauningata inunnut ijinut, ijivut takujunnangimmata. Valala, qaujimalaurmat, sivulliqpaami aaqqiksuilaurmat inuktitut timiminik salumajumut timimut, kinguniagut timimut nipimut taijaujumut uum, ammalu kinguniagut timimut taimanngalimaaq qaujimaniujumut, ammalu uvattinnik piqatiqainnaujaqtuq ammalu tunisivaktuni qujalinirminik.