Vallalar.Net

ታሪኽ ቫላላር፡ ታሪኽ ሞት ዝሰዓረ ሰብ።

ታሪኽ ቫላላር፡ ታሪኽ ሞት ዝሰዓረ ሰብ።

ዝብል ጽሑፍ ኣሎ።

ስለምንታይ ታሪኽ ቫላላር ከነንብብ ይግባእ? ሓቀኛ ታሪኽ ናይ ሓደ ንሞት ዝሰዓረ ሰብ። ወዲ ሰብ ከይሞተ ዝነብር መንገዲ ዝረኸበ ሓቀኛ ሳይንቲስት። እቲ ንኣካል ወዲ ሰብ ናብ ዘይመውት ኣካል ዝቕይር ሳይንስ ዝረኸበ። እቲ ንኣካል ወዲ ሰብ ናብ ኣካል ፍልጠት ዝቐየረ። እቲ ከይመውትና ክንነብር መንገዲ ዝነገረና። እቲ ተፈጥሮኣዊ ሓቂ እግዚኣብሔር ተመኪሩ ዘይመውት መልክዕ እግዚኣብሔር እንታይ ምዃኑን ኣበይ ከምዘሎን ዝነገረና። እቲ ኩሉ ኣጉል እምነት ኣልጊሱ ብፍልጠትና ንኹሉ ኣብ ሕቶ ዘእተወ ሓቀኛ ፍልጠት ዝረኸበ።

ዝብል ጽሑፍ ኣሎ።

ሓቀኛ ስም ሳይንቲስት፡ ራማሊንጋም ፍቑራት ዝጽውዕዎ ስም፡ ቫላላር። ዓመት ልደት፡ 1823 ዓመት ምቕያር ኣካል ናብ ኣካል ብርሃን፡ 1874 ቦታ ልደት፡ ህንዲ፡ ቺዳምባራም፡ ማሩዱር። ዓወት፦ እቲ ሰብ እውን ኣብ ኩነታት ኣምላኽ ክበጽሕን ክመውትን ከም ዝኽእል ዝረኸበ፡ ነቲ ኩነታት ድማ በጺሑ። ኣብ ህንዲ፡ ኣብ ታሚል ናዱ፡ ካብ ከተማ ቺዳምባራም ንሰሜን ዕስራ ኪሎ ሜተር ርሒቓ ኣብ እትርከብ ማሩድሁር እትበሃል ከተማ፡ ራማሊንጋም ተባሂሉ ዝጽዋዕ ቫላላር ብሰንበት 5 ጥቅምቲ 1823 ሰዓት 5፡54 ድሕሪ ቀትሪ ተወሊዱ።

ኣቦ ቫላላር ራማያ ይበሃል፡ ኣዲኡ ድማ ቺናማይ ይበሃል። ኣቦና ራማያ ናይ ማሩድሁር ኣካውንታንትን ንህጻናት ዝምህሩ መምህርን እዮም ነይሮም። ኣደይ ቺናማይ ነቲ ገዛ ተኸናኺነን ደቃ ኣዕብያ። ኣቦ ቫላላር ራማያ ድሕሪ ምውላዱ ኣብ ሻድሻይ ወርሒ ካብዛ ዓለም ብሞት ተፈልዩ። ኣደይ ቺናማይ ንትምህርትን መጻኢ ዕድልን ደቀን ኣብ ግምት ብምእታው ናብ ቸናይ ህንዲ ከደት። ዓቢ ሓው ቫላላር ሳባፓቲ ኣብ ትሕቲ ፕሮፌሰር ሳባፓቲ ናይ ካንቺፑራም እዩ ተማሂሩ። ኣብ ቅያዊ ዲስኩር ዋና ኰነ። ነቲ ናብ ዲስኩራት ብምኻድ ዝረኽቦ ዝነበረ ገንዘብ ንስድርኡ ንምድጋፍ ይጥቀመሉ ነይሩ። ሳባፓቲ ባዕሉ ንንእሽቶ ሓዉ ራማሊንጋም ኣስተምህሮ። ጸኒሑ ድማ ኣብ ትሕቲ እቲ ዝተማህረሉ መምህር ካንቺፑራም ፕሮፌሰር ሳባፓቲ ክመሃር ሰደዶ።

ናብ ቸናይ ዝተመልሰ ራማሊንጋም ብዙሕ ግዜ ናብ ቤተ መቕደስ ካንዳሳሚ ይበጽሕ ነይሩ። ኣብ ካንዳኮታም ንጐይታ ሙሩጋን ብምምላኹ ሕጉስ ነበረ። ኣብ ንኡስ ዕድሚኡ ብዛዕባ እግዚኣብሄር መዝሙር ኣዳልዩ ዘመረ። ናብ ቤት ትምህርቲ ዘይከደ ወይ ኣብ ገዛ ዘይጸንሐ ራማሊንጋም፡ ብዓቢ ሓዉ ሳባፓቲ ተገሲሑ። ራማሊንጋም ግን ንዓቢ ሓዉ ኣይሰምዖን። ስለዚ ሳባፓቲ ንበዓልቲ ቤቱ ፓፓቲ ኣማል ንራማሊንጋም መግቢ ምቕራብ ደው ከተብሎ ብትሪ ኣዘዛ። ራማሊንጋም ንሕቶ ናይቲ ክቡር ዓቢ ሓዉ ተሰማሚዑ ኣብ ገዛ ጸኒሑ ከጽንዕ ቃል ኣተወ። ራማሊንጋም ኣብ ላዕለዋይ ክፍሊ ናይቲ ገዛ ጸንሐ። ብዘይካ ናይ መግቢ ግዜ ኣብ ካልእ ግዜ ኣብቲ ክፍሊ ይሓድርን ኣብ ኣምልኾ ኣምላኽ ብንጥፈት ይዋፈርን ነበረ። ሓደ መዓልቲ ኣብ መንደቕ ኣብ ዝነበረ መስትያት፡ ኣምላኽ ከም ዝተገልጸሉ ኣሚኑ፡ ብታሕጓስ ተሓጒሱ መዝሙር እናዘመረ።

እቲ ቅድሚ ሕጂ ብዛዕባ ጽውጽዋይ ኣስተምህሮ ዝህብ ዝነበረ ዓቢ ሓዉ ሳባፓቲ፡ ብሰንኪ ሕማም ጥዕና ኣብቲ ዝተሰማምዐሉ ኣስተምህሮ ክሳተፍ ኣይከኣለን። ስለዚ ንእሽቶ ሓዉ ራማሊንጋም ናብቲ ኣስተምህሮ ዝካየደሉ ቦታ ከይዱ ገለ ደርፍታት ክደርፍ ነቲ ክመጽእ ዘይምኽኣሉ ክኽሕስ ሓተቶ። በዚ መሰረት ራማሊንጋም ናብኡ ከደ። ኣብታ መዓልቲ እቲኣ፡ ብርክት ዝበሉ ሰባት ኣስተምህሮ ሳባፓቲ ክሰምዑ ተኣኪቦም ነበሩ። ራማሊንጋም ከምቲ ዓቢ ሓዉ ዝነገሮ ገለ ደርፍታት ደሪፉ። ብድሕሪ እዚ እቶም ኣብኡ ዝተኣከቡ ሰባት መንፈሳዊ ኣስተምህሮ ከቕርብ ከም ዘለዎ ንነዊሕ እዋን ኣጽኒዖም ተዛረቡ። ስለዚ ራማሊንጋም እውን ተሰማምዐ። እቲ ኣስተምህሮ ምሸት ምሸት እዩ ተኻይዱ። ኩሉ ሰብ ተገሪሙን ኣድኒቑን ነበረ። እዚ ናይ መጀመርታ ኣስተምህሮኡ እዩ ነይሩ። ኣብቲ ግዜ እቲ ወዲ ትሽዓተ ዓመት እዩ ነይሩ።

ራማሊንጋም ኣብ ዓሰርተው ክልተ ዓመት ዕድሚኡ ኣብ ቲሩቮትሪዩር ኣምልኾ ጀሚሩ። ካብቲ ዝነብረሉ ዝነበረ ሸውዓተ ዒላታት ዘለዎ ከባቢ መዓልታዊ ብእግሩ ናብ ቲሩቮትሪዩር ይኸይድ ነበረ። ራማሊንጋም ናይ ብዙሓት ጽንዓት ስዒቡ ኣብ መበል ዕስራን ሸውዓተን ዓመት ዕድሚኡ ንኽምርዖ ተሰማምዐ። ንጓል ሓፍቱ ኡናሙላይ ታንኮዲ ተመርዓወ። ክልቲኦም ሰብኣይን ሰበይትን ኣብ ህይወት ስድራ ኣይተሳተፉን ኣብ ሓሳብ ኣምላኽ ጥሒሎምን እዮም። ብፍቓድ በዓልቲ ቤቱ ታናኮዲ፡ እቲ ናይ ሓዳር ህይወት ኣብ ሓንቲ መዓልቲ ይዛዘም። ቫላላር ብፍቓድ በዓልቲ ቤቱ ዘይመውትነት ንምርካብ ዝገብሮ ጻዕሪ ይቕጽል። ራማሊንጋም ነቲ ሓቀኛ ኣምላኽ ብፍልጠት ክፈልጦ ደለየ። ስለዚ ብ1858 ካብ ቸናይ ተበጊሱ ንብዙሓት መቕደሳት ብምኻድ ቺዳምባራም እትበሃል ከተማ በጽሐ። ቲሩቨንጋዳም ዝተባህለ ኣመሓዳሪ ካሩንጉዚ እትበሃል ከተማ ንቫላላር ኣብ ቺዳምባራም ምስ ረኣዮ፡ ኣብ ከተማኡን ገዝኡን መጺኡ ክሓድር ሓተቶ። ቫላላር ብፍቕራ ተኣሲራ ኣብ መንበሪ ገዛ ቲሩቨንጋዳም ን9 ዓመታት ጸንሐት።

ዝብል ጽሑፍ ኣሎ።

እቲ ሓቀኛ ኣምላኽ ኣብ ሓንጎል ኣብ ርእስና ይርከብ፣ ከም ንእሽቶ ኣቶም። ብርሃን ናይቲ ኣምላኽ ማዕረ ብርሃን ቢልዮን ጸሓይ እዩ። ስለዚ ተራ ህዝቢ ነቲ ኣብ ውሽጥና ዘሎ ብርሃን ዝኾነ ኣምላኽ ምእንቲ ክርድኦ፡ ቫላላር ኣብ ደገ መብራህቲ ኣቐሚጡ ብመልክዕ ብርሃን ኣመስገኖ። ኣብ ከባቢ ሳትያ ዳርማቻላይ ኣብ ዓመት 1871 ቤተ መቕደስ ብርሃን ክሃንጽ ጀሚሩ።ነታ ኣብ ኣስታት ሽዱሽተ ወርሒ ዝተዛዘመት ቤተ መቕደስ 'ቤት ምኽሪ ጥበብ' ኢሉ ሰመያ። ኣብ ሓንጎልና ዓቢ ፍልጠት ኮይኑ ብመልክዕ ብርሃን ዝነብር ኣምላኽ ኣብ ቫዳሉር እትበሃል ከተማ ቤተ መቕደስ ሰሪሑሉ። እቲ ሓቀኛ ኣምላኽ ኣብ ርእስና ዘሎ ፍልጠት እዩ፡ ነቶም ክርድእዎ ዘይክእሉ ድማ ኣብ ምድሪ ቤተ መቕደስ ሰሪሑ፡ ኣብታ ቤተ መቕደስ መብራህቲ ወሊዑ፡ ነታ መብራህቲ ከም ኣምላኽ ሓሲብኩም ኣምልኹዋ ኢሉዎም። ሓሳብና ብኸምኡ ምስ ነተኩር፡ እቲ ኣብ ርእስና ዘሎ ፍልጠት ዝኾነ ኣምላኽ ንረኽቦ።

ሰሉስ ንግሆ ሰዓት ሸሞንተ ኣብ ከተማ ሜቱኩፓም ኣብ ቅድሚ እቲ ሲድሂ ቫላካም ዝበሃል ህንጻ ባንዴራ ኣልዒሉ ነቲ ተኣኪቡ ዝነበረ ህዝቢ ነዊሕ ስብከት ኣቕሪቡ። እቲ ስብከት 'ገዚፍ ትምህርቲ' ይበሃል። እዚ ስብከት እዚ ንሰብ ኩሉ ግዜ ሕጉስ ክኸውን ይመርሖ። ኣብ ኢድ ንዝለዓል ብዙሕ ሕቶታት ይምልስ። እቲ ስብከት ብዛዕባ ምብታኽ ኣጉል እምነትና እዩ። እቲ ሓቀኛ መንገዲ ንሓቂ ተፈጥሮ ከም ዘለዎ ምፍላጥን ምምልላስን እዩ ይብል። እዚ ጥራይ ኣይኮነን። ቫላላር ባዕሉ ብዙሕ ዘይሓሰብናዮ ሕቶታት ሓቲቱ መሊሱልና እዩ። እተን ሕቶታት እዘን ዝስዕባ እየን::

ኣምላኽ እንታይ እዩ? ኣምላኽ ኣበይ ኣሎ? ኣምላኽ ሓደ ድዩ ወይስ ብዙሓት? ስለምንታይ ኢና ንኣምላኽ ከነምልኾ ዘሎና፧ ንኣምላኽ እንተ ዘይኣምልኾ እንታይ እዩ ዚኸውን፧ ሰማይ ዝበሃል ነገር ኣሎ ድዩ? ንኣምላኽ ብኸመይ ከነምልኾ ኣሎና፧ ኣምላኽ ሓደ ድዩ ወይስ ብዙሓት? ኣምላኽ ኣእዳውን እግርን ኣለዎ ድዩ? ንኣምላኽ ዝኾነ ነገር ክንገብረሉ ንኽእል ዲና? ንኣምላኽ ንምርካብ ዝቐለለ መገዲ እንታይ እዩ፧ ኣምላኽ ኣብ ተፈጥሮ ኣበይ ኣሎ? ኣየናይ መልክዕ እዩ እቲ ዘይመውት ቅርጺ? ከመይ ጌርና ኢና ፍልጠትና ናብ ሓቀኛ ፍልጠት ንቕይሮ? ሕቶታት ብኸመይ ትሓትትን መልሲ ትረክብን? ሓቂ እንታይ ይሓብኣና? ከይሰራሕና ካብ ኣምላኽ ዝኾነ ነገር ክንረክብ ንኽእል ዲና? ሃይማኖት ነቲ ናይ ሓቂ ኣምላኽ ኣብ ምፍላጥ ይጠቅም ድዩ፧

እቲ ዝቐጸለ ፍጻመ ድሕሪ ምልዓል ባንዴራ፡ ኣብ ወርሒ ታሚል ካርቲጋይ፡ ኣብ መዓልቲ ብርሃን ዘብዕል በዓል፡ ነታ ኩሉ ግዜ ኣብ ክፍሉ ትነድድ ዝነበረት ዲፓ ላምባ ወሲዱ ኣብ ቅድሚ... እቲ መንበሪ ገዛ። ኣብ መበል 19 መዓልቲ ወርሒ ታይላንድ ኣብ ዓመት 1874 ማለት ኣብ ወርሒ ጥሪ ኣብ መዓልቲ ናይቲ ኣብ ስነ-ፍልጠት ስነ-ከዋኽብቲ ህንዲ ዝተጠቕሰ ኮኾብ ፑሳም፡ ቫላላር ንኹሉ ሰብ ባረኾ። ቫላላር ፍርቂ ለይቲ ናብ ክፍሊ መንበሪ ገዛ ኣተወ። ከም ድሌቱ ኣገደስቲ ደቀ መዛሙርቱ ካልፓቱ ኣይያን ቶዙቩር ቬላዩድሃምን ማዕጾ ናይቲ ዕጹው ክፍሊ ብደገ ዓጽዮምዎ።

ካብታ መዓልቲ እቲኣ ጀሚሩ ቫላላር ንኣካላዊ ኣዒንትና ከም ቅርጺ ኣይተራእየን፣ እንታይ ደኣ ንመስርሕ ፍልጠት መለኮታዊ ብርሃን ኮይኑ ኣሎ። ስጋዊ ኣዒንትና ነቲ ናይ ፍልጠት ኣካል ናይ ምርኣይ ሓይሊ ስለዘይብለን፡ ነቲ ኩሉ ግዜን ኣብ ኩሉን ዘሎ ጎይታና ክርእያ ኣይክእላን እየን። ኣካል ፍልጠት ኪኖ እቲ ብዓይኒ ደቂ ሰባት ዝርአ ስፔክትረም ማዕበል ስለ ዝኾነ፡ ኣዒንትና ክርእያኦ ኣይክእላን እየን። ቫላላር ከም ዝፈልጦ መጀመርያ ሰብኣዊ ስጋኡ ናብ ጽሩይ ኣካል፡ ቀጺሉ ናብቲ ኦም ዝበሃል ኣካል ድምጺ፡ ቀጺሉ ድማ ናብ ኣካል ዘለኣለማዊ ፍልጠት ቀየረ፡ ንሱ ድማ ወትሩ ምሳና ኮይኑ ጸጋኡ ይህብ።

ዝብል ጽሑፍ ኣሎ።

You are welcome to use the following language to view vallalar-history

abkhaz - acehnese - acholi - afar - afrikaans - albanian - alur - amharic - arabic - armenian - assamese - avar - awadhi - aymara - azerbaijani - balinese - baluchi - bambara - baoulé - bashkir - basque - batak-karo - batak-simalungun - batak-toba - belarusian - bemba - bengali - betawi - bhojpuri - bikol - bosnian - breton - bulgarian - buryat - cantonese - catalan - cebuano - chamorro - chechen - chichewa - chinese-simplified - chinese-traditional - chuukese - chuvash - corsican - crimean-tatar-cyrillic - crimean-tatar-latin - croatian - czech - danish - dari - dinka - divehi - dogri - dombe - dutch - dyula - dzongkha - english - esperanto - estonian - ewe - faroese - fijian - filipino - finnish - fon - french - french-canada - frisian - friulian - fulani - ga - galician - georgian - german - greek - guarani - gujarati - haitian-creole - hakha-chin - hausa - hawaiian - hebrew - hiligaynon - hindi - hmong - hungarian - hunsrik - iban - icelandic - igbo - indonesian - inuktut-latin - inuktut-syllabics - irish - italian - jamaican-patois - japanese - javanese - jingpo - kalaallisut - kannada - kanuri - kapampangan - kazakh - khasi - khmer - kiga - kikongo - kinyarwanda - kituba - kokborok - komi - konkani - korean - krio - kurdish-kurmanji - kurdish-sorani - kyrgyz - lao - latgalian - latin - latvian - ligurian - limburgish - lingala - lithuanian - llocano - lombard - luganda - luo - luxembourgish - macedonian - madurese - maithili - makassar - malagasy - malay - malay-jawi - malayalam - maltese - mam - manx - maori - marathi - marshallese - marwadi - mauritian-creole - meadow-mari - meiteilon-manipuri - minang - mizo - mongolian - myanmar-burmese - nahuatl-easterm-huasteca - ndau - ndebele-south - nepalbhasa-newari - nepali - nko - norwegian - nuer - occitan - oriya - oromo - ossetian - pangasinan - papiamento - pashto - persian - polish - portuguese-brazil - portuguese-portugal - punjabi-gurmukhi - punjabi-shahmukhi - qeqchi - quechua - romani - romanian - rundi - russian - sami-north - samoan - sango - sanskrit - santali-latin - santali-ol-chiki - scots-gaelic - sepedi - serbian - sesotho - seychellois-creole - shan - shona - sicilian - silesian - sindhi - sinhala - slovak - slovenian - somali - spanish - sundanese - susu - swahili - swati - swedish - tahitian - tajik - tamazight - tamazight-tifinagh - tamil - tatar - telugu - tetum - thai - tibetan - tigrinya - tiv - tok-pisin - tongan - tshiluba - tsonga - tswana - tulu - tumbuka - turkish - turkmen - tuvan - twi - udmurt - ukrainian - urdu - uyghur - uzbek - venda - venetian - vietnamese - waray - welsh - wolof - xhosa - yakut - yiddish - yoruba - yucatec-maya - zapotec - zulu -