Ko e ha e tali ki he kakai 'oku nau pehee, "Ko e ngaahi mamahi 'a e tangata ko e a'usia pe ia 'a e ngaahi me'angaue mo e ngaahi 'okani 'i loto hange ko e 'atamai, mata, etc., 'ikai ko e a'usia 'a e laumalie, ko ia ko e tokoni ki he ngaahi me'amo'ui 'oku 'ikai ko ha manava'ofa".
Ko e meʻa pē ʻe ua ʻoku ʻiloʻi ʻi he sino fakaetangatá ni. Ko e taha ko e laumalie, pea ko e taha ko e ‘ilo ‘a e ‘Otua (supreme knowledge, ‘a ia ko e makatu’unga ia ‘o e ‘ilo ‘a e laumalie).
Ko e ngaahi meʻa pē ʻoku ʻiló ʻe lava ke nau aʻusia ʻa e leleí mo e koví. Ko ia, 'oku lava heni 'e he laumalie 'o a'usia 'a e lelei mo e kovi 'oku hoko ki he sino ko 'eni. He'ikai lava 'e he 'atamai mo e ngaahi 'okani kehe 'o ongo'i lelei pe kovi he ko e ngaahi me'angaue pe kinautolu ki he ngaahi me'amo'ui. Ko e ngaahi meʻangāue hangē ko e ʻatamaí mo e ngaahi kupu kehé naʻe ngaohi ia ʻe he ʻOtuá pea foaki ki he ngaahi meʻamoʻuí ke nau moʻui ai. Ko e tokotaha pē ‘oku nofo ‘i he sinó ‘e lava ke ne a‘usia ha me‘a; he'ikai lava 'e he fale 'o a'usia ha me'a he ko e me'a ta'emo'ui.
‘I he taimi ‘oku sio ai ‘a e kakaí ki he ngaahi me‘a fakalilifú ‘o fakafou ‘i honau ngaahi sio‘atá, ko hono matá pē ‘okú ne tō ‘a e lo‘imatá; he‘ikai ke tō ‘a e lo‘imatá ‘i hono sio‘atá. ʻOku ʻikai lava ʻe he ngaahi meʻangāue tokoni ʻo e laumālié, hangē ko e ʻatamaí mo e ngaahi kupu kehé, ʻo aʻusia ʻa e leleí mo e koví.
Katoa fekau'aki mo Vallalar mo 'ene ngaahi tohi 'i he lea faka-Tonga .
ʻOku tatau ʻa e meʻa moʻui kotoa pē.Ko e hā ʻa e fakaʻamu ʻo e fanauʻi ʻo e tangatá .‘A ia ‘oku lava ke a’usia ‘e he konga ‘o e kelesi ‘a e ‘Otua. ‘A ia ‘oku lava ke a‘usia ‘i he haohaoa ‘o e kelesi ‘a e ‘Otuá . Ko e hā ‘a e ngaahi ‘aonga ‘o hono ma‘u ‘a e fiefia fakamāmaní .Ko e hā e ngaahi lelei ʻo e fiefia fakasilesitialé .Ko e meʻa ʻoku ui ko e fiefia ʻo e māmani fakasilesitialé .Ka moua he tagata e fiafia, kua fiafia e manamanatuaga haana. ‘I he taimi ‘okú ne hokosia ai ‘a e loto-mamahí, ‘oku hoko ‘o ta‘efiemālie ‘a hono ‘atamaí. Ko ia, ko e hā ‘a e tali ki he fehu‘í . ‘Oku a‘usia ‘e hotau ‘atamaí ‘a e fiefia mo e loto-mamahi .Te tau lava nai ʻo ʻoange ha kakanoʻi manu ki he fanga monumanu kai kakanoʻi manú koeʻuhí ko e manavaʻofá .‘E lava ke tau tukunoa‘i ‘a e kakai fiekaiá pea kamata ke foaki me‘akai pē ki he ngaahi mēmipa ‘o hotau fāmilí tonu .'Oku tau ma'u nai 'a e tau'ataina ke ta'ofi 'a e ngaahi fakatu'utamaki 'oku hoko kiate kitautolu .Te tau lava nai ʻo kātakiʻi ʻa e fiekaiá ʻo ʻikai ke tau kai ha meʻakai .Te u ʻilo fēfē ko e manavaʻofá pē ʻa e founga ke maʻu ai ʻa e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá .Ko e fē taimi ʻe ʻasi mai ai ʻa e manavaʻofá mei he ngaahi meʻamoʻuí ki he ngaahi meʻamoʻui kehé .ʻOku ʻomi ʻe he manavaʻofá ʻa e angamaʻa fakamāmaní. Kapau ʻoku ʻikai ha manavaʻofa, ʻoku totonu ke mahino ʻe ʻikai ke ʻi ai ha ʻulungaanga fakaemāmani. FefeKo e manava'ofa ko e me'angaue mo e fakahaa'i fakakonga 'o e kelesi 'a e 'Otua .‘Oku totonu ke tau ‘ilo‘i mo‘oni ko e kakai manava‘ofá ko e ngaahi ‘otua kinautolu.Ko e ha 'oku fu'u mamahi lahi ai 'a e tokolahi 'o e ngaahi me'amo'ui na'e fakatupu 'e he 'Otua 'i he fiekaia, tamate, mahaki, etc.Ko e hā ʻa e fakaʻuhinga ʻo e akonakiʻi ʻo e manavaʻofá Ko e hā ʻa e kalama ʻo e akonakiʻi ʻo e manavaʻofá .‘Oku kehekehe ‘a e sino ‘o e tangatá lolotonga ‘a e ngaahi misí .Ko e hā ‘oku kehekehe ai ‘a e ‘ulungaanga mo e tō‘onga ‘a e ongo tautehina māhanga .akonaki ʻo e manavaʻofá'Oku kai 'e he kau 'angelo 'a e me'akai pea 'oku nau fiekaia foki .Pe 'oku a'usia 'e he laumalie 'a e lelei mo e kovi pe 'oku a'usia 'e he ngaahi 'okani mo e 'atamai 'a e fiefia mo e mamahi Kapau 'oku 'ikai ke a'usia 'e he laumalie ha me'a, ko e ha 'a e 'aonga 'o e manava'ofa .Te tau lava nai ʻo ʻoange ha kakanoʻi manu ki he fanga monumanu kai kakanoʻi manú koeʻuhí ko e manavaʻofá .Ko e kai 'o e ngaahi fu'u 'akau 'oku fakafepaki'i 'a e manava'ofa .Ko fe 'e ha'u mei ai 'a e ivi 'oku tupu ki he laumalie-vai-manava'ofa .Founga ke mahino ai 'a e 'i ai 'a e fanau'i kimu'a .Te tau maʻu fēfē ʻa e fiefia lahi ʻaupito ʻi he malí mo e ngaahi ouau kehé .Ko e hā ‘a e ongoongoa ‘o e tokotaha kuó ne a‘usia ‘a e fiefia-fakasilesitialé .Fafanga ki he kui, tuli, noa, mo e heke.'Oi, kuo po'uli eni, te tau 'alu ki fe 'o kumi me'akai'Oku tau ma'u nai 'a e tau'ataina ke fili hotau sino .Ko e hā ʻa e maʻuʻanga tokoni ʻo e fiefia māʻolungá .'Oku totonu nai ke tau foaki me'akai ki he'etau fanga monumanu, ngaahi kaungame'a mo e kau ngaue .Ko e ha 'oku tau toutou fakamamafa'i ai 'a e foaki me'akai ki he kakai fiekaia .Ko e hā ʻa e nāunau ʻo e tokotaha kuó ne aʻusia ʻa e fiefia fakamāmani ko ʻení .Ko e ha e langilangi 'o hai kuo ne a'usia 'a e fiefia ma'olunga taha ko 'eni - 'Oku makehe 'a e sino-poto.Kapau 'oku tau fie 'ilo ki he founga ke ma 'u ai 'a e kelesi 'a e 'Otua, 'a ia ko e fakanatula:-'Oku fakahaa'i fefe 'a e kelesi 'a e 'Otua mei he laumalie 'i he taimi 'oku toutou manava'ofa ai 'a e laumalie ki he me'amo'ui kotoa pe .Ko e ha 'a e normality 'o e kelesi 'a e 'Otua, 'a ia ko e fakahaa'i fakanatula .Ko e hā ‘oku lea‘aki ‘e he ‘otua ko Vetá fekau‘aki mo hono foaki ‘o e me‘akaí ki he masivá ‘E lava ke mo‘ui tokotaha ‘a e tangatá ‘o ‘ikai ha tokoni ‘a e ni‘ihi kehéʻOku anga fēfē ʻetau maʻu ʻa e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá, ʻa ia ko e fakahā fakanatula ia ʻo e ʻOtuá .‘Oku anga fefe ‘a e ‘asi mai ‘a e kelesi ‘a e ‘Otua mei he laumalie, ‘i he taimi ‘oku toutou vaia ai ‘a e laumalie .Kuo pau ke tau ‘ilo ko e kelesi, ko e fakahaa’i fakanatula ‘o e ‘Otua, ‘oku fakahaa’i ia ‘i he feitu’u kotoa pe pea ‘i he taimi kotoa pe ‘o hange ko ‘eni.Ko e fiemalie 'oku ma'u mei he kai kakano'i manu ko e ha e fa'ahinga fiefia .‘oku anga-fēfē hono lau ‘a e tokoni ki he ngaahi me‘amo‘uí ko e lotu ki he ‘otuá?ʻOku lelei ange ʻa e moʻui ʻi ʻapí ʻi he monasitelió.‘E lava fēfē ke tokonaki ‘e ha tangata masiva ha me‘akai ki ha tangata fiekaia .ʻOku ʻi ai ʻa e akonaki fakalangí koeʻuhí ko e manavaʻofa ki he ngaahi meʻamoʻuí. Kapau ʻoku ʻikai ha manavaʻofa, he ʻikai ke ʻi ai ha akonaki fakalangi. FefeKo e founga 'oku hoko ai 'a e kakano'i manu ko ha me'akai kovi 'Oku lelei pe kovi 'a e fiemalie 'oku ma'u mei he kai kakano'i manu .Ko e hā ʻa e fiefia māʻolungáFounga ke hoko ai ko ha ʻotua ʻulungaanga . Ko e ‘otua fē ‘oku tatau mo e tangatá, ‘a ia na‘á ne fafanga ‘a e kau fiekaiá pea ‘oange kiate kinautolu ‘a e ecstasy .Founga ke hoko ai ko ha tokotaha poto .Founga ke faito'o 'aki 'a e ngaahi mahaki 'oku 'ikai lava ke faito'o .Founga ke maʻu ai ha hako ʻoku ʻiloʻi lelei .Founga ke mo'ui fuoloa .Kapau 'oku ke fie 'ilo ki he founga ke ma'u ai 'a e kelesi ko ia .Founga ke ma'u ai 'a e kelesi 'a e 'Otua .Founga ke lotu ki he 'Otua 'o ngaue'aki 'a e 'alo'ofa fakanatula 'a ia 'oku 'i he tangata kotoa pe .ko hono fakahāhā ‘o e manava‘ofá ki he ngaahi me‘amo‘uí ‘oku toe ui ia ko e lotu ki he ‘Otuá.Ko e fē taimi ‘oku loto-mamahi ai ‘a e kau siddhas, kau poto, mo e kau ‘asetiki .‘E ikuna‘i ‘e he fiekaiá ‘a e ‘emipola ta‘elavame‘á .‘E fakamālohi‘i kinautolu ‘e he‘enau fiekaiá ke nau fakatau atu ‘enau fānau ‘oku nau ‘ofa aí .Ko e fiekaiá ko e kovi taha ia ʻi he ngaahi mamahi kotoa pē. Anga fēfē‘Oku tatau pē ‘a e mamahi‘ia ‘i he fiekaiá ki he tokotaha kotoa pē .Fefe ke tau sio ki he fofonga vaivai 'o 'etau fanau fiekaia .Ko hotau fatongia ke lilingi 'a e vai ki he ngaahi 'akau 'oku 'i he ngaahi vaotaa mo e ngaahi feitu'u mama'o .'Oku anga fefe 'a e hoko mai 'a e ngaahi ngaue angahala 'i he fanau'i kimu'a ki he fanau'i lolotonga ko 'eni .Ko hono foaki 'o e me'akai manava'ofa .‘Ofa ke tau tokoni‘i kinautolu ‘oku faingata‘a‘ia ‘o fakatatau ki he lao ‘a e ‘Otuá .Ko e fiekaia ko ha me‘angāue ia ke a‘usia ai ‘a e tu‘unga-‘otuá .Te tau lava ʻo nip sprouts Te tau lava ʻo kai sprouts .Ko e ngaahi me‘a ‘oku ma‘u mei he ngaahi fu‘u ‘akaú ‘oku ta‘ema‘a ‘o hangē ko e fulufulu‘i‘ulú mo e fa‘ó .‘Oku tau ‘ilo fēfē na‘e ‘i ai ha fā‘ele ki mu‘a .‘Oku ‘i ai nai ‘a heli mo langi .'Oku mo'ui pe mate 'a e tenga'i 'akau .Ko e ha e langilangi 'o ha taha kuo ne a'usia 'a e fiefia ma'olunga taha ko 'eni - 'Oku 'ikai lava ke fakalavea'i 'a e 'ilo-sino 'e ha me'a.Ko e ha e langilangi 'o ha taha kuo ne a'usia 'a e fiefia ma'olunga taha ko 'eni - 'Oku 'ikai ha 'ulungaanga 'o e 'Ilo-sino.Ko e ha e langilangi 'o hai kuo ne a'usia 'a e fiefia ma'olunga taha ko 'eni - 'Oku ta'efa'amate 'a e 'Ilo-sino, ko ia 'oku 'ikai lava ke uesia ia 'e he ngaahi 'elemeniti tefito 'e nima.Na‘a mo e kakai holi koví ‘oku nau toe hoha‘a ki he‘enau fiekaiá pea ‘amanaki ki ha me‘akai.Mo‘ui ta‘engata ‘aki ho‘o foaki me‘akai .Fakatauange ke tau talangata'a ki he fakafe'ātungia 'a e 'Otua .Fakatauange ke tau tamate'i 'a e fanga monumanu fakatu'utamaki Ko e ha na'e 'uluaki lea'aki ai, manava'ofa ke angamaheni ki he me'amo'ui kotoa pe .Ko e hā ‘a e me‘a mahu‘inga taha ke fai ‘i ha mali pe ko ha toe kātoanga fakafiefia kehe .Ko e me‘a fakanatulá, kuo ‘oange ‘a e me‘akai ki he fanga manú mo e fanga manú ‘o makatu‘unga ‘i honau karma. Kae ko te hahaʼi ʼe tonu ke nātou gāue pea mo nātou maʼu meʼa kai. Ko e hā hono ʻuhingáKo e hā ʻa e taumuʻa mahuʻinga taha ʻo e manavaʻofá . Ko fe 'oku nofo ai 'a e laumalie mo e 'Otua 'i loto 'iate kitautolu .Kuo tu'utu'uni 'e he 'Otua 'i he Vedas (ngaahi folofola) 'o hange ko 'eni.Founga ke ma'u ai 'a e fa'ahinga fiefia mo e ngaahi lelei 'e tolu ko 'eni 'o e mo'ui .ko e tali ki ha taha ‘okú ne lea‘aki ‘a e me‘a ko ení ko e ngaahi mamahi ‘oku hoko ki he ngaahi me’amo’ui koe’uhi ko e fieinua, manavahe, etc, pea mo e ngaahi a’usia ‘a e ngaahi ‘okani ‘o e ‘atamai, mata, etc, ‘oku ‘ikai ko ha ngaahi a’usia ‘o e laumalie, ko ia ‘oku ‘ikai ha ‘aonga makehe ‘i he ma’u ‘o e manava’ofa ki he ngaahi me’amo’uiMaluʻi ʻa e ngaahi temipale moʻoní mei he ngaahi maumaú, pea hoko ʻo manavaʻofa.Ko e hā ‘a e taumu‘a ‘o e fanau‘i ‘o e tangatá?Tamate'i 'a e afi 'o e fiekaia 'a e tangata poto.Ko e hā ʻoku uesia ai ʻa e tangatá mo e ngaahi meʻamoʻui kehé ʻe he ngaahi fakatuʻutāmakí .ko e ha 'oku 'ikai ke ma 'u ai 'e ha tangata 'e ni 'ihi 'a e manava 'ofa 'i he taimi 'oku mamahi ai 'a e ngaahi me 'amo 'ui kehe ?Koe'uhi ko e 'ikai ha manava'ofa mo e akonaki, 'oku fakautuutu 'a e fanau'i kovi pea 'oku 'i he feitu'u kotoa pe 'a e ngaahi 'ulungaanga kovi. FefeFounga ke fakaakeake mei he ngaahi mamahi kotoa pe 'oku hoko 'i he'etau mo'ui .Ko e fē taimi ʻoku ʻikai muimui ai ʻa e kau taki lotú ki he akonaki ʻo ʻenau matakalí mo ʻenau lotú .Toʻo ʻa e loto mamahi ʻa e tangata fiekaiá pea ʻai ke nau mohe.toʻo ʻa e koná ʻo fakafou ʻi he meʻakaí pea fakaakeake ia mei he taʻeʻiloʻiló.Ko e ha e pale 'o e fafanga ha taha masiva 'oku 'ikai ha'ane poupou .Ko e ha 'a e totonu ki he laumalie ke vaia 'e he manava'ofa .Ko e hā ʻa e totonu ke maʻu ʻa e manavaʻofa ki he meʻamoʻuí .Ko e ha e tali ki he kakai 'oku nau pehee, "Ko e ngaahi mamahi 'a e tangata ko e a'usia pe ia 'a e ngaahi me'angaue mo e ngaahi 'okani 'i loto hange ko e 'atamai, mata, etc., 'ikai ko e a'usia 'a e laumalie, ko ia ko e tokoni ki he ngaahi me'amo'ui 'oku 'ikai ko ha manava'ofa". ‘Oku totonu ke salute ia ‘e he ngaahi ‘otua mo e kotoa .Fakahaofi mei he 'u'u 'a e sikopio angakovi.Fakahaofi mei he angahala 'oku ui ko e fiekaia.Founga hono fakahaofi 'o e maama mei he matangi kona 'oku ui ko e fiekaia .Kuo pau ke fakahaofi ha ngaahi moʻui mei he fiekaiá mo e fakapoó.Fakahaofi 'a e tokotaha faka'apa'apa 'oku mamahi, 'a ia 'oku toumoua ke kole me'akai, hange ha tokotaha ngutu.Fakahaofi 'a e lango kuo to 'i he hone .Tamate'i 'a e taika-fiekaia, pea fakahaofi 'a e masiva fiekaia.Fakahaofi 'a e ngaahi fokotu'utu'u fakafilosofia 'i he sino fiekaia .'Oku totonu ke tau fafanga 'a e ngaahi me'amo'ui 'oku 'i he tahi mo e fonua .'Oku totonu nai ke tau fafanga 'etau fanga monumanu nofo fonua hange ko e pulu, sipi, etc.'Oku totonu nai ke tau ngaue mo kai .Ko e ha 'oku pehe ai 'e he kakai 'e ni'ihi 'oku 'ikai ha fanau'i kimu'a pea 'ikai ha fanau'i hoko .ʻOku maʻu ʻe he ngaahi laumālié ha sino foʻou mo ha koloa ʻi heʻenau ngaahi feingá.Ko e ha e kololia 'o ha taha kuo ne a'usia 'a e fiefia ma'olunga taha ko 'eni - Karma Siddhi, 'Ioka Siddhi, Gnana Siddihi mo e ngaahi malohi fakanatula 'o e 'ilo-sino.‘E lava fēfē ke tau ma‘u ‘a e mo‘ui fiefia mā‘olunga tahá .Ko e taimi 'e fakahaa'i ai 'a e kelesi 'o e 'Eiki, 'e anga fefe hono a'usia mo fakahaohaoa'i 'a e fiefia 'a e 'Otua .Aʻusia ʻa e taumuʻa ʻo e fanauʻi fakaetangata māʻolunga taha ko ʻení.Ko e manava'ofa pe 'a e founga ke ma'u ai 'a e kelesi 'a e 'Otua .Ko e faʻahinga ʻe ua ʻo e manavaʻofá .Hisitōlia ʻo Vallalar: Ko e hisitōlia ʻo ha tangata naʻá ne ikunaʻi ʻa e maté.'Oku totonu ke tau lilingi 'a e vai ki he ngaahi fu'u 'akau 'a ia 'oku to 'e kitautolu .‘Oku totonu ke tokoni ‘a e kakai koloa‘iá ki he kau mamahí. Ko e hā hono ʻuhingáKo e hā ʻa e faʻahinga moʻui ʻe tolu . Ko e faʻahinga moʻui fiefia ʻe fiha ʻo e laumālié .Ko e hā ‘a e ngaahi fa‘ahinga ‘o e manava‘ofá ‘Oku ‘i ai ‘a e fa‘ahinga ‘e ua ‘o e manava‘ofá.Ko e hā ha mahaki .ko e hā ʻa e manavaʻofá?Ko e hā ʻa e fakatuʻutāmakí .Ko e hā ʻa e holi .Ko e hā ʻa e manavaheé .Ko e hā ʻa e fiekaiá .Ko e hā ʻa e fakapō .Ko e ha e masiva .Ko e hā ʻa e angahalá .Ko e hā ʻa e fiefia māʻolungáKo e hā ʻa e tuʻutuʻuni ʻa e ʻOtuá .Ko e hā ʻa e mālohi ʻo e manavaʻofá .Ko e hā e taumuʻa ʻo e manavaʻofá .Ko e hā ʻa e angamaʻá .Ko e hā ʻa e manavaʻofa fakamāmaní .Ko e hā ʻa e fiefia fakamāmaní .Ko e fē taimi ʻoku mole ai ʻa e ngeia ʻo ha taha fakaʻeiʻeiki .Ko e fē taimi ʻe manavaʻofa ai ha moʻui ʻe taha ki ha moʻui ʻe taha ʻI he taimi ʻoku vaia ai ha laumālie ʻe taha (having mercy) ki he ngaahi meʻamoʻui kehé .Ko e fē taimi ʻoku mole ai ʻa e pōlepolé ʻi he kau pōlepolé .Ko e fē taimi ʻoku ʻalu ai ʻa e ʻekó mei he kau ʻekó .'Oku anga fefe 'a e hu 'a e laumalie ki he sino Ko e taimi fe 'oku hu ai 'a e laumalie ki he manava . Ko e hā ‘e hoko ‘i he taimi ‘e tō ai ‘a e fiekaiá ki he fa‘ahinga ‘o e tangatá .Ko e fē taimi ʻe manavasiʻi ai ʻa e naite talatupuʻá .‘E hoko ‘o fakahoha‘asi ‘a e kau potó, ‘a ia kuo nau fakafisi faka‘aufuli .Ko e taimi 'oku mole ai 'a e 'atamai 'o e kau tekinisia poto pea nau hoko 'o puputu'u .Ko e fiefia fē ʻoku taupotu tahá Ko e hā ʻa e tuʻunga māʻolunga taha ʻo e ecstasy .ko hai ʻoku ui ko e tangata māʻoniʻoní?Ko hai ‘oku ne ma‘u ‘a e fiefia mā‘olunga tahá .Founga ke ʻiloʻi ai ʻa e ʻOtuá, ʻi he ʻiló, mo e founga ke hoko ai ko e ʻOtuá tonu Ko e hā ha laumālie kuo fakatauʻatāinaʻi .Ko e ha 'oku 'ikai ke fakahaa'i ai 'e he kakai 'e ni'ihi 'a e 'alo'ofa mo e loto fefeka, 'i he'enau sio ki he mamahi 'a e ngaahi me'amo'ui kehe Ko e ha 'oku 'ikai ke nau ma'u ai 'a e ngaahi totonu fakatokouaKo e hā ʻoku tau fie maʻu ai ha sinó .Ko e hā ‘a e mahu‘inga ‘o hono fakangata ‘o e fiekaiá mo e tāmate‘í, ‘i he tafa‘aki ‘o e manava‘ofa mā‘olungá .ʻOku ʻi ai ha kakai ʻoku nau loto fefeka pea ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha manavaʻofa ʻi heʻenau sio ki he ngaahi mamahi ʻa e ngaahi meʻamoʻui kehé. Ko e ha 'oku 'ikai ke ma'u ai 'e he kakai ko 'eni ha totonu ki ha laumalie .Ko e ha 'oku tokolahi ai 'a e ngaahi me'amo'ui na'e fakatupu 'e he 'Otua 'oku nau faingata'a'ia 'i he fiekaia, fieinua, manavahe etc.‘E toe fanau‘i fo‘ou ‘a e tangata kotoa pē ko e tangata . Do Ko e tangata pe kuo pau ke ne foaki e me'akai .'E kai 'e he taika 'a e mohuku . Ko e kakanó ko ha me‘akai fakanofo ia ki he fanga taiká .Ko hono holoholoʻi ʻo e loʻimata ʻo e kakai masivá ʻoku ui ia ko e manavaʻofa.
‘Oku talitali lelei koe ke ke vakai ki he‘emau uepisaití ‘i he ngaahi lea ko ení.
acehnese -
afar -
afrikaans -
albanian -
alur -
amharic -
arabic -
armenian -
assamese -
avar -
awadhi -
aymara -
azerbaijani -
balinese -
baluchi -
bambara -
baoule -
bashkir -
basque -
batak-karo -
batak-simalungun -
batak-toba -
belarusian -
bemba -
bengali -
berber -
betawi -
bhojpuri -
bikol -
bosnian -
breton -
bulgarian -
burmese -
buryat -
cantonese -
catalan -
cebuano -
chamorro -
chechen -
chichewa -
chinese -
chinese-simplified -
chuukese -
chuvash -
corsican -
crimean-tatar-cyrillic -
crimean-tatar-latin -
croatian -
czech -
danish -
dari -
dinka -
divehi -
dogri -
dombe -
dutch -
dyula -
dzongkha -
esperanto -
estonian -
ewe -
faroese -
fijian -
filipino -
finnish -
fon -
french -
french-canada -
frisian -
friulian -
fulani -
ga -
galician -
georgian -
german -
greek -
guarani -
gujarati -
gurmukhi -
haitian-creole -
hakha-chin -
hausa -
hawaiian -
hebrew -
hiligaynon -
hindi -
hmong -
hungarian -
hunsrik -
iban -
icelandic -
igbo -
ilocano -
indonesian -
inuktut-latin -
inuktut-syllabics -
irish -
italian -
jamaican-patois -
japanese -
javanese -
jingpo -
kalaallisut -
kannada -
kanuri -
kapampangan -
kazakh -
khasi -
khmer -
kiga -
kikongo -
kinyarwanda -
kituba -
kokborok -
komi -
konkani -
korean -
krio -
kurdish-kurmanji -
kurdish-sorani -
kyrgyz -
lao -
latgalian -
latin -
latvian -
ligurian -
limburgish -
lingala -
lithuanian -
llocano -
lombard -
luganda -
luo -
luxembourgish -
macedonian -
madurese -
maithili -
makassar -
malagasy -
malay -
malay-jawi -
malayalam -
maltese -
mam -
manx -
maori -
marathi -
marshallese -
marwadi -
mauritian-creole -
meadow-mari -
meiteilon-manipuri -
minang -
mizo -
mongolian -
nahuatl -
ndau -
ndebele -
nepalbhasa -
nepali -
norwegian -
nuer -
occitan -
oriya -
oromo -
ossetian -
pangasinan -
papiamento -
pashto -
persian -
polish -
portuguese-brazil -
portuguese-portugal -
punjabi -
punjabi-shahmukhi -
qeqch -
qeqchi -
quechua -
romani -
romanian -
rundi -
russian -
sami-north -
samoan -
sango -
sanskrit -
santali -
santali-latin -
scots-gaelic -
sepedi -
serbian -
sesotho -
seychellois-creole -
shan -
shona -
sicilian -
silesian -
sindhi -
sinhala -
slovak -
slovenian -
somali -
spanish -
sundanese -
susu -
swahili -
swati -
swedish -
tahitian -
tajik -
tamazight -
tamil -
tatar -
telugu -
tetum -
thai -
tibetan -
tigrinya -
tiv -
tok-pisin -
tongan -
tshiluba -
tsonga -
tswana -
tulu -
tumbuka -
turkish -
turkmen -
tuvan -
twi -
udmurt -
ukrainian -
urdu -
uyghur -
uzbek -
venda -
venetian -
vietnamese -
waray -
welsh -
wolof -
xhosa -
yakut -
yiddish -
yoruba -
yucatec-maya -
zapotec -
zulu -